BUĞDAYGİL YEM BİTKİLERİNİN EKİMİ

BUĞDAYGİL YEM BİTKİLERİNİN EKİMİ

Çayırmera bitkileri İlknur  

Buğdaygil Yem Bitkilerinde Tohum Yatağı Hazırlama

Buğdaygil yem bitkileri genellikle ufak tohumlara sahiptir. Bu nedenle iyi bir tohum yatağının hazırlanmasına gerek duyulur. Buğdaygil yem bitkileri sonbahar ve ilkbahar olmak üzere iki dönemde ekilmektedir.Ekim sonbaharda güzlük veya kışlık olarak yapılacaksa ilk sürüm ilkbaharda yapılır. Eğer bu dönemde tarlada ürün varsa, bu ürün kaldırıldıktan sonra anız bozulur. Bu durumda tohum yatağı ikileme, diskaro ve merdane çekme suretiyle sonbaharda ekimden önce tohum yatağı hazırlanır

Ekim yazlık yapılacaksa, tarla sonbaharda derin sürüm yapılı ve öylece bırakılır. Tohum yatağı ilkbaharda ekim öncesi diskaro ve merdane çekme suretiyle hazır hale 

getirilir.

Buğdaygil yem bitkilerinin ekilebileceği iyi bir tohum yatağı şu özellikleri taşımalıdır:

• Ekim yapılacak toprak iyice ufalanmış olmalıdır. Bu sayede tohum toprakla iyice temas ederek tohumun çimlenebilmesi için yeterli nemi alması sağlanmış 

olur. Bu işlem için toprak önce pullukla sürülür, ikileme yapılır ve en son diskaro çekilir.

• Ekim öncesi toprak bastırılmalıdır. Ufalanan toprak aynı zamanda kabarır. Bu durum ekilen tohumların toprakla sıkı temas etmesini engeller. Toprakla temas 

edemeyen tohumlar yeterli nemi bulup çimlenemezler. Ekim sonrası herhangi bir problem çıkmaması için toprak bastırılmalıdır. Bu işlem için ekimin hemen 

sonrasında merdane, sürgü ve tapan gibi aletler kullanılarak kabaran toprak bastırılır.

• Ekim yapılacak toprağın verim gücüne göre uygun yem bitkileri tercih edilmelidir. Hazırlanan tohum yatağı bitki için besleyici olmalıdır. Tohum yatağında yeterli besin maddesi yoksa çimlenen bitkiler iyi gelişemezler. Bu işlem için ekim öncesi toprak analizleri yaptırılmalıdır.

• Tohum yatağı yabancı otlardan temizlenmiş olmalıdır. Bu sayede yem bitkilerinin us, besin maddeleri ve ışığına ortak olan yabancı otlar ile yem bitkilerinin rekabeti önlenmiş olur. Bu işlem kültürel, mekanik ve kimyasal mücadele yöntemleri uygulanarak yapılabilir.

Buğdaygil Yem Bitkilerinde Ekim Makinelerinin Norm Ayarı

Birim alana atılması gereken tohum miktarının, mibzerin ekici düzeneğiyle ayarlanarak toprağa ekilmesi işlemine ekim normu ayarı adı verilmektedir. Ekim normu ayarı iki şekilde yapılmaktadır.

Birinci yöntemde birim alana atılacak tohum miktarına göre ekim makinesi ayarını yapmak için mibzerin kullanma kitaplarından veya ekim tablolarından yararlanılır. Eldeki tablolara göre verilen değerler ekim makinesi üzerinde uygulanırsa istenilen miktardaki 

tohum ekilmiş olur.İkinci yöntemde ekim normu ayarına ait elimizde hiçbir değer bulunmayan ekim

makinelerinde uygulanır. Bu yöntem ekim makinesinin 100 m2alanı ekmesi için tekerin kaç defa döneceği veya mibzer tekerinin 20 tur çevrilmesi esasına dayanarak yapılır. Tur yöntemine (100 m2 yöntemi) göre ekim normu kontrolünde, ekim makinesinin hareket tekerleği, makine 100 m2 alan ekecek kadar çevrilerek belirlenir. Bu iki yöntem için; ekim makinesinin iş genişliği=i (m), ekim makinesinin tekerinin çevresi=ç (m), dekara atılacak tohum miktarı= TM (kg/da) ve makine tekeri patinajı=P (%) ile ilgili verilerin bilinmesi gerekir. Yapılacak matematiksel ekim normu belirlenir ve daha sonra kontrolü yapılır. Bu 

işlem aşağıdaki şekilde yapılabilir:

• Ekimi yapılacak tohum mibzerin deposuna boşaltılır ve deponun her tarafına düzgün olarak yayılır.

• Makine tekerleği ve tekerleğin karşısına gelen yer, tebeşirle işaretlenir. Makine tekerleği, normal çalışma durumundaki gibi duraklamadan yani kesiksiz 20 tur 

veya 100 m2 yönteminde hesaplanan tur kadar çevrilir.

Tekerin çevrilmesi ile birlikte makineye takılan ölçü kabına, makinenin altına serilen branda veya beze dökülen tohum tartılır.

• Hesaplamalar sonucu bulunan rakam ile tartılan tohum miktarı aynı ise ayar doğrudur. Miktar az veya çok olursa ayar yerlerinden ayarlanır.

• Ayar yapıldıktan sonra 2-3 defa deneme yapılarak elde

edilen değerler kontrol edilir.

Ekim makinelerinde ayar yerleri, makinenin markasına göre farklı şekillerde olabilir. Bu nedenle ekim makinesinin bakım ve kullanma kitabı iyi okunmalı ve ayar dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.

Buğdaygil Yem Bitkilerinde Ekimde Dikkat Edilecek Hususlar

Buğdaygil yem bitkilerinin ekiminde dikkat edilecek başlıca husus şunlardır:

• Buğdaygil yem bitkileri ekiminde kullanılacak sertifikalı ve resmi kurumlarca tavsiye edilen tohum olmalıdır.

• Norm ayarı sonucunda bulunan miktarda tohum kullanılmalıdır.

• Ekim; iklim şartları ve yem bitkisinin kışlık veya yazlık oluşuna göre en uygun zamanda yapılmalıdır.

• Küçük tohumlu buğdaygil yem bitkileri, fazla yağış alan bölgelerde meydana gelen kaymak tabakasını kırmak amacıyla arpa, yulaf gibi bitkilerle ekilmelidir.

• Üretim amacına göre (tohum veya kuru ot elde etme) uygun ekim yöntemi kullanılmalıdır.

• Ekimin tek veya karışım durumuna göre ekim yapılmalıdır.

• Ekim tohumun iriliğine göre uygun derinlikte yapılmalıdır.

• Ekim sıklığı iyi ayarlanmalıdır

Buğdaygil Yem Bitkilerinde Ekim Sonrası Yapılacak İşlemler

Buğdaygil yem bitkilerinde ekim sonrası yapılacak başlıca işlemler toprağın bastırılması, tesis gübrelemesi ve çıkış sonrası yapılacak sulamadır.

Buğdaygil yem bitkilerinin ekildikten sonra, toprak merdane veya ağır bir tapan ile bastırılmalıdır. Bu işlemin amaçları; genellikle küçük olan buğdaygil yem bitkilerinin tohumlarının toprakla temasını sağlamak ve bastırma suretiyle bitkilerin dikey gelişmelerini 

azaltıp kardeşlenmelerini teşvik etmektir. Toprağı bastırmak için kullanılacak merdane çok ağır veya çok hafif olmamalıdır. Ağır silindirler tohumu toprakta fazla sıkıştırıp çimlenmeyi engelleyebilir. Çok hafif silindirler ise tohumun toprakla yeterince temas etmesini azaltır. Bu işlem toprak ıslak veya aşırı nemli iken yapılmamalıdır.

Ekim sonrası yapılacak işlemlerden bir tanesi de tesis gübrelemesidir. Bu amaçla daha önce yapılmış toprak analizleri ve bitki ihtiyaçlarına göre uygulanacak gübre miktarları belirlenir. Verilecek gübreler (azot, fosfor ve potasyum) uygun bir gübre dağıtma makinesi ile toprağa uygulanır.Tohumlar çimlenip bitki toprak yüzeyine çıkış yaptıktan sonra, yağışlar yetersiz 

gelmiş ise sulama yapılmalıdır. Bu amaçla yağmurlama sulama sistemi tercih edilmelidir. Eğer bu sistemi

kurma imkanı yoksa salma sulama yapılmalıdır. Salma sulamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta yeni çıkış yapmış bitkileri yatırmayacak şekilde yavaş 

yavaş sulama yapmaktır.

BUĞDAYGİL YEM BİTKİLERİ

BUĞDAYGİL YEM BİTKİLERİ

Çayırmera bitkileri İlknur  

Buğdaygil Yem Bitkilerinin Genel Özellikleri

Yem bitkileri hayvan beslemesinde önemli bir yere sahiptir. Yem bitkileri;hayvanların yeşil ot, kuru ot, silo yemi, tane yem ve yumrulu yem ihtiyaçlarını karşılamak üzere yetiştirilen bitkiler olarak tanımlanabilir. Yem bitkileri sınıflandırılırken; baklagil yem bitkileri ve buğdaygil yem bitkileri olmak üzere iki ana grupta incelenebilir. Bu iki grubun haricinde diğer familyalara bağlı yem bitkileri de bulunmaktadır. Fakat yem

bitkilerinin büyük çoğunluğu baklagil ve buğdaygil yem bitkileri içerisinde yer almaktadır.

Buğdaygil yem bitkilerinin 620 cinsi ve yaklaşık 10000 kadar türü bulunmaktadır. Buğdaygil yem bitkileri yapısal olarak büyük farklılıklara sahiptir. Bu bitkiler arasında elverişsiz koşullar altında (soğuk ve kurak iklim şartlarına dayanıklı) yetiştirilebilen pek çok tür bulunmaktadır. Ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan buğdaygil yem bitkileri ayrık, yumak, brom ve çim türleridir. Buğdaygil yem içerik olarak karbonhidrat bakımındanzengindir ve bu nedenle hayvan

beslenmesinde önemli bir yerleri vardır.Buğdaygil yem bitkileri; çoğunlukla kuru ot, çayır ve mera, silaj bitkisi ve yeşil alan bitkisi olarak değerlendirilir. Buğdaygil yem bitkisi türlerinin büyük çoğunluğunu serin iklim 

koşullarına uyum sağlamıştır.Buğdaygil yem bitkilerinin adaptasyon (yetişme ortamına uyumu) kabiliyetleri 

yüksektir. Tarımsal faaliyetler için uygun olmayan iklim ve toprak şartlarının hakim olduğu doğal meralardaki bitki örtüsün çoğunluğunu buğdaygil yem bitkileri oluşturur.

Buğdaygil yem bitkileri oldukça geniş kullanım alanına sahip olan bitkilerdir. Bu alanlar şunlardır:

• Buğdaygil yem bitkileri insan ve hayvan gıdası olarak kullanılırlar.

• Hayvan yemi olarak kuru ot üretiminde kullanılırlar.

• Hayvan beslemede otlakiye olarak kullanılırlar.

• Silajlık yem olarak kullanılırlar.

• Çayır ve mera yem bitkisi olarak kullanılırlar. Ekim nöbetinde kullanılırlar.

• Yeşil gübre olarak kullanılırlar.

• Bazı buğdaygil yem bitkileri endüstri ve sanatta kullanılırlar.

• Toprak ve su muhafazasında kullanılırlar.

• Toprak yapısını düzeltmede yani toprak ıslahında kullanılırlar.

• Yeşil alan oluşturmada kullanılırlar.

 Bazı buğdaygil yem bitkileri süs bitkisi olarak kullanılırlar.

Buğdaygil Yem Bitkilerinin İklim İstekleri

Buğdaygil yem bitkileri genel olarak; sıcak, kurak ve soğuk şartlara oldukça dayanıklı bitkileridir. Fakat su göllenmesi olan bölgelerde bu duruma karşı

hassastırlar. Buğdaygil yem bitkileri yetiştirme istekleri yönünden serin iklim ve sıcak iklim yem bitkileri olarak ikigrupta incelenebilir. Buğdaygil yem bitkilerinin çoğunluğu serin iklim yem bitkileri içerisinde yer alırlar.

Serin iklim yem bitkileri ilkbaharın erken aylarında gelişmeye başlar ve gelişimleri için günlük ortalama 4°C sıcaklık isterler. Gelişmelerini yaz sıcakları ve kuraklık başlamadan önce tamamlayarak tohumlarını olgunlaştırırlar. Yazın sıcak ve kurak devresini durgun bir halde geçirdikten sonra, sonbahar yağışları ile birlikte yeniden büyümeye başlarlar. Bu büyüme kışın erken donlarına kadar devam eder. Kışı yine durgun halde geçiren serin mevsim yem bitkileri, ilkbaharda havaların ısınması ile birlikte yeniden büyümeye başlarlar.Sıcak iklim yem bitkileri ise büyüme ve gelişmeleri için günlük ortalama 10-12 °C sıcaklık isterler. Büyümeleri sonbahara kadar sürer ve

tohumlarını olgunlaştırdıktan sonra, 

kışın soğuk aylarını durgun bir halde geçirirler.

Buğdaygil Yem Bitkilerinin Toprak İstekleri

Buğdaygil yem bitkileri kumlu ve killi topraklar da dahil olmak üzere her türlü toprakta yetiştirilebilir. Fakat iyi drene edilmiş topraklarda alınacak ürün miktarı daha fazla olur. Tuzlu topraklara orta derecede dayanıklıdırlar. Bu genel özelliklerin yanında; verimsiz, 

taban suyu yüksek, tuzlu, asitli ve su geçirimi düşük toprak şartlarında yetiştirilebilecek türleri de

bulunmaktadır.