MASTİTİS (MEME İLTİHABI)

MASTİTİS (MEME İLTİHABI)

süt sığırları ADMİN1  

MASTİTİS (MEME İLTİHABI)
Süt veren hayvanlarda meme dokusunun iltihaplanmasına mastitis denir. İneklerin memelerini körelten, süt verimini yok eden, sütün yapısını bozan bir hastalıktır. Süt ineğinin değerini düşürür. Mastitis ineklerimizde çok yaygındır. Hastalanan meme lopları %20-30 az süt verir.
Çabuk ilerleyen (akut ve subakut) mastitislerde memede şişlik, kızarıklık, ağrı görülür. Süt kanlı, pıhtılı ve bulanık renklidir. Bu tür mastitisler kolay anlaşılır ve hemen tedaviye başlanabilir.

                         

Eğer hastalık hiçbir belirti göstermeden sinsice gelişiyorsa gizli mastitis (subklinik) fark edilemez. Yavaş yavaş memeyi harap eder. Bu hayvanlardan diğerlerine de hastalık bulaşır. Her an hastalık ilerleyip kronik hale dönüşebilir bunu engellemek için ineklerin devamlı kontrol edilmesi gerekir.

Mastitis meydana getiren faktörler nelerdir ?

1- Mikroorganizmalar

2- Süt ineğine ait sebepler

3- Çevre koşulları

Mikroplar memede nasıl hastalık oluştururlar?

Ahırlar kalabalık, altlıklar pis ve hayvanın meme başı yaralanmış ise, mikroplar meme başı kanalından girer. Hem çoğalır hem de meme dokusu içine yayılarak mastitis oluştururlar. Sarkık memeler, süt verimi yüksek olan hayvanlar ve güç sağılan hayvanlarda meme tam boşalmadığı için, mastitis sık görülür.

                    

Hastalığı tespit etmek zor değil

Gizli mastitislerin ortaya çıkarılması için her 15 günde bir CMT (Kaliforniya mastitis testi) uygulanmalıdır. Bu test ahırda kolaylıkla uygulanabilen, basit bir testtir. Bu testi bir veteriner hekime başvurarak öğrenir ve uygulayabilirsiniz.

Mastitisli memeyi tanımak zor değildir. Meme sarkık, kızarık, şiş ve dokununca ağrı veriyorsa, sağımdan sonra yumuşak ve esnek değilse, memede sertlikler varsa; usulüne uygun olarak alınan süt örneklerini en yakın laboratuvarda kontrol ettirerek hayvanın tedavisine başlamalısınız.

                        

Tedavi

Laboratuvarın vereceği neticeye göre veteriner hekimin uygun gördüğü antibiyotiği ve diğer uygulamaları usulüne göre yapmalıdır. Rasgele kullanılan antibiyotikler hayvanı iyileştiremeyeceği gibi, ekonomik kayıplara da neden olacaktır. Tedavi süresince antibiyotiğin vücuttan atılma süresi hesap edilmeli bu süre içinde antibiyotikli sütler kullanılmamalıdır. Çünkü hem insan sağlığına zararlıdır hem de peynir, yağ gibi ürünler yapmaya elverişli değildir. CMT TESTİ

                     

Hastalıktan nasıl korunmalı?

Mastitisten korunmanın en etkili yolu temizliktir. Sağımdan önce ve sonra memeler iyice temizlenmelidir. Yerler kuru ve temiz olmalıdır. Hayvan yattığı zaman memeleri pisliğe  bulaşmamalıdır.

Makine ile sağım yapılıyorsa sağım başlıkları memeye iyice yerleştirilmeli ve sağım sonunda önce ilaçlı suya daha sonra duru suya batırılarak temizlenmelidir. Memede süt biter bitmez başlıklar çıkarılmalı, her sağımdan sonra da başlıklar iyice temizlenmelidir.

YERLİ SIĞIR IRKLARI

YERLİ SIĞIR IRKLARI

yerli sığır ırkları ADMİN1  

Yerli sığır ırkları 4 tanedir .bunlar;

1. Yerli kara
2. Boz ırk
3. Doğu anadolu kırmızısı(DAK)
4. Güneydoğu anadolu kırmızısı(GAK)

YERLİ KARA 

Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilen Yerli Kara sığırlar bu bölgenin iklim ve çevre şartlarına adapte olmuşlardır. İlkel bakım, besleme ve barındırma koşullarında yetiştirilir.

 Baş vücuda oranla biraz iridir. Boynuzlar hilal şeklinde olup zayıf ve kısadır. Anadolu’ya adapte olmuş ırklar içerisinde en ufak yapılı olanıdır. 

Deri rengi genelde siyah olup meme bölgesinde beyaz veya açık tonlu kısımlar görülebilir.

Deri ince yapılıdır.

 Bacaklar ince ve kısadır. Boyunda genellikle ince kıvrımlar mevcuttur. Göğüs dar, butlar genellikle zayıf ve incedir. Kemikleri ince yapılı ve bacaklar kısadır. Tırnak yapısı ufak, sert ve oldukça dayanıklı bir yapıdadır.

BOZ IRK

• Yayılma alanı ülkemizin Trakya, Güney Marmara, Kuzey Ege ve Orta Anadolu’nun batı bölgeleridir. Bu bölgelerin iklim ve çevre şartlarına adapte olmuş ve fakir gıda ile yetinen bir ırktır.
• Oldukça gelişmiş bir sindirim sistemine sahiptirler. Düşük kalitedeki yemleri iyi değerlendirebilirler.
• İklime uyma kabiliyetleri çok yüksektir. Ani iklim ve yem değişikliklerine, her türlü olumsuz doğa şartlarına, açlığa, yetersiz beslenmeye, hastalık ve parazitlere karşı dayanıklıdırlar. 
• Güçlü ve sert tırnaklara sahiptirler. Vücut rengi açık gümüşiden koyu kül rengine kadar değişir. Boğaların göz etrafında gözlük gibi koyu bir halka, merme dediğimiz burun ucunun üst sınırında siyah bir halka vardır. Kulakların içi siyah kıllarla kaplıdır. İnekler boğalara göre daha açık renkli olurlar.
• Ergin canlı ağırlıkları dişilerde 300-350 kg, erkeklerde 400 - 450 kg civarındadır.
• Meme yapıları küçük olup süt verimleri düşüktür. Asabi karakterli olan bu ırkımızın sağımı güçtür. Laktasyon süresi 180-240 gündür. Laktasyon süt verimi ortalama 800-1000 kg ve süt yağı % 4 civarındadır.

DOĞU ANADOLU KIRMIZISI (DAK)

• Ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesinde yüksek rakımlı alanlarda yetiştirilirler. Sert kış şartlarına dayanıklıdırlar. 
•  Mayıs ayından itibaren meraya ve yaylalara çıkarılırlar. Genellikle yılın 6 ayını merada geçirirler. Kalitesiz yemleri gayet iyi değerlendirirler.
• Doğu Anadolu Kırmızısında renk sarı - kırmızıdan koyu kestane rengine kadar değişir. Vücudun değişik yerlerinde, genellikle memede, karın altında, kuyrukta, kuyruk ucunda ve burun ucunda beyaza kadar değişen açık renkte lekeler görülebilir. Boğalarda vücudun ön tarafı, başın bazı kısımları, boyun göğüs ve bacaklar daha koyu renklidir.
• Ergin canlı ağırlıkları dişilerde 300 - 350 kg, erkeklerde 400 kg civarındadır. 
•  Laktasyon süresi 205 gün ve laktasyon süt verimi ortalama 900-1000 kg ve süt yağı % 3,5 civarındadır.

GÜNEYDOĞU ANADOLU KIRMIZISI(GAK)

• Yayılma alanı Torosların güneyinde kalan Akdeniz bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesidir.
• Ülkemizin en iri yapılı ve süt verimi en yüksek yerli ırkıdır.
• Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin mevcut koşullarına, özellikle sıcak iklimine iyi adapte olmuşlardır. Kene ve kan parazitlerin meydana getirdiği hastalıklara dayanıklıdır.
• Güney Anadolu Kırmızısı kirli sarıdan kırmızı tarçıniye kadar değişen renkler gösterirler. En çok görülen tarçın rengidir. Vücudun ön kısmı arka kısmından daha koyu renklidir. Başta göz etrafı, yüzün yan kısımları, boyun ve kürekler vücudun esas rengine göre biraz daha koyucadır.
•  Bulundukları bölgelere göre Halep Sığırı, Kilis Sığırı, Çukurova Sığırı ve Dörtyol sığırı diye dört alt gruba ayrılır. Halep ve Kilis Sığırı, Çukurova ve Dörtyol sığırlarından daha iri yapılı olup, süt verimleri de daha yüksektir(kaynak et ve süt kurumu)

SÜT SIĞIRI IRKLARI VE ÖZELLİKLERİ

SÜT SIĞIRI IRKLARI VE ÖZELLİKLERİ

süt sığırları ADMİN1  

ZAVOT SIĞIRI 

Görünüm Özellikleri:

Genelde beyaz renkli olup açık sarı renkli olanlarına da rastlanır.

Vücut orta irilikte ve sağlam yapılıdır.

Sırt hattı düz, kemikler sağlam, deri elastiktir.

Merme açık, koyu veya lekeli olabilir.

Baş süt tipi sığır ırklarına benzemektedir.

Dişiler ve erkekler boynuzludur.

Verim Özellikleri:

Cidago yüksekliği: Erkek: 122-137 cm ; Dişi: 102-130 cm

Buzağı doğum ağırlığı: Erkek: 19-28 kg ; Dişi: 17-24 kg

Damızlık yaşı: Erkek: 24-36 ay ; Dişi: 17-27 ay

Süt verimi: 2300-3300 Lt/Laktasyon

Laktasyon süresi: 275-300 gün

Süt yağ oranı: % 3.5-4.5

BOZ IRK SIĞIRI 

Görünüm Özellikleri:

• Açık gümüşten koyu kül rengindedir. Erkekler dişilere göre daha koyu renktedir.
• Boğaların göz etrafında gözlük gibi koyu halka vardır.
• Kulaklarının içleri siyah kıllarla kaplıdır.
• Tırnaklar siyah, boynuzların dipleri sarımsı beyaz uçları siyah'tır.
• Buzağılar açık kahverengi doğarlar zamanla grileşirler.
• Erkek ve dişileri boynuzludur.
• Boynuzlar 8 - 46 cm uzunluktadır.

Verim Özellikleri:

• Canlı ağırlık: Erkek: 470 kg ; Dişi: 375 kg
• Cidago yüksekliği: Erkek: 126 cm ; Dişi: 118 cm
• 12 aylık canlı ağırlık: Erkek: 292 kg ; Dişi: 167 kg
• Buzağı doğum ağırlığı: Erkek: 24 kg ; Dişi: 22 kg
• Canlı ağırlık artışı: 1062 gr/gün
• Karkas randımanı: %57.3
• İlkine doğum yaşı: 30 -36 ay
• Doğum kolaylığı: Çok kolay
• Sürü doğum oranı: % 86.5
• Buzağı yaşam gücü: %99
• Laktasyon süresi: 220 gün
• Süt verimi: 1095 - 2965 Lt
• Süt yağı: % 3.93
• Sağrı yüksekliği: Erkek: 130 cm ; Dişi: 127 cm
• Vücut uzunluğu: Erkek: 123 cm ; Dişi: 138 cm
• Göğüs çevresi: Erkek: 187 cm ; Dişi: 166 cm

JERSEY SIĞIR IRKI

Jersey sığır ırkı görünüm özellikleri

• Rengi sarımsı, açık kahve ve krem tonlarındadır.
• Siyah gözleri ve vücudunun rengiyle de bir geyiği andırdığı düşünülür.
• Kalın köklü boynuzludur.
• Jersey sığır ırkı, tipik süt ırklarının özelliğini fazlasıyla taşıyan bir ırk hayvanıdır. İnce kemikleri, dolgun memeleri, ince derisi, boyun ve baş yapısı ile sütçü ırkın timsalidir.

Jersey sığır ırkı verim özellikleri

• Süt verimi: 5.000 Lt/yıl
• Yağ oranı: % 6
• Cidago yüksekliği: Erkek: 130 cm; Dişi: 120 cm
• Canlı ağırlık: Erkek: 350 – 450 kg; Dişi: 330 – 400 kg
• Bir laktasyonda 2500 - 3000 lt süt verirler.

YERLİ KARA SIĞIRI

Görünüm Özellikleri:

• Yerli Karaların en belirleyici özelliği küçük yapılı ve tırnak dahil tamamen siyah olmalarıdır.
• Dar ve uzun bir başa sahiptir.
• Boynuzlar kısa, ince ve öne yöneliktir.
• Uzun yıllar yetersiz koşullarda yaşayan bu ırk oldukça dayanıklıdır.
• Cidago yüksekliği 100-110 cm civarındadır.

Verim Özellikleri:

• Besleme koşullarına bağlı olarak canlı ağırlık 200-300 kg arasında değişir.
• Bu ırkın süt verimi ortaya koyma amacına yönelik çalışmalar oldukça eskidir. Bu çalışmalarda
• elde edilen değerler köy koşullarında 400-500 kg kadardır. Fakat bakım ve besleme koşullarının iyileştirilmesi ve damızlık seçimiyle bir laktasyon daki süt verimleri ortalama 800-900 kg.a çıkarılabilmiş, hatta bazı küçük gruplardan bir laktasyon da 1800 kg süt elde edilebilmiştir.
• Canlı ağırlık artışı: 600-700 gr/gün

GUERNSEY SIĞIR IRKI

Guernsey sığır ırkı görünüm özellikleri

• Rengi krem ve kahverengidir.
• Düzgün meme yapısına sahiptir.
• Uzun ömürlüdür.
• Kolay doğum özelliğindedir.
• Hastalıklara dayanıklı bir ırktır.
• Merada otlama kabiliyeti çok iyidir.
• Sütü yoğun yağlıdır.

Guernsey sığır ırkı verim özellikleri

• Canlı ağırlık: Erkek: 600 -700 kg ; Dişi: 450 – 500 kg
• Süt verimi: 6.300 – 6.650 Lt/Laktasyon
• Yağ oranı: % 5
• Protein oranı: % 3.7
• Sütünde yüksek miktarda Beta Karoten içerir.
• Diğer bazı ırklara göre kg başına %20 -30 daha az yem tüketir.

SHORTHORN SIĞIR IRKI

Shorthorn sığır ırkı görünüm özellikleri

• Renk kırmızı – beyaz ve tonlarındadır. Ağız çevresi beyazdır.
• Kısa yüzlüdür.
• Orta boylu sallı yapıdadır.
• Sağlam tırnak yapısına sahiptir.
• Sakin yapılıdır.
• Zor şartlara uygundur.
• Boynuzsuz veya kısa boynuzlu
• Döl verimi yüksek
• Kolay doğum özelliği
• Kırmızı holsteinla melezlemede süt miktarı artırılır.

Shorthorn sığır ırkı verim özellikleri

• Cidago yüksekliği: Erkek: 144 cm; Dişi: 136 cm
• Canlı ağırlık: Erkek: 800 – 1000 kg; Dişi: 600 – 650 kg
• Buzağı doğum ağırlığı: Erkek: 36 kg; Dişi: 33 kg
• Süt verimi: 5000 – 6000 Lt
• Yağ oranı: %3.5

YERLİ GÜNEY SARISI (YGS) SIĞIRI

Görünüm Özellikleri:

• Kirli sarıdan kırmızı tarçıni renge kadar değişir.
• Göz etrafı, yüzün yan kısımları, boyun ve kürekler vücut'un esas rengine göre daha koyudur.
• Burun ucu siyah'a kadar koyu renktedir.
• Burun ve ağız etrafında açık renkli bir halka mevcuttur.
• Küçük yapılıdır.
• Sağrı yüksekliği cidagodan daha fazladır.
• Zor şartlara, dağlık tepelik yerlere kolay adapte olur.

Verim Özellikleri:

• Canlı ağırlık: Dişi: 197 - 306 kg
• Cidago yüksekliği: 93 - 120 cm
• Laktasyon süresi: 158 - 235 gün
• Süt Verimi: 444 - 794 Lt/Laktasyon
• Süt yağı: %3 - 4.1

SİMENTAL SIĞIR IRKI (SARI ALACA)

Simental sığır ırkı görünüm özellikleri

• Renk sarı-beyaz veya kırmızı-beyaz alacadır.
• Mutlaka baş, alın ve kirpik beyaz renktir.
• Erkek ve dişileri boynuzludur.
• İklim şartlarına kolay adapte olur.
• Uzun ömürlüdürler.
• Yüksek döl verimi özelliği
• Annelik içgüdüsü yüksektir.
• Sağlık problemi azdır.
• Birçok özelliklerinden dolayı yetiştiricilerin öncelikli tercihidir.

Simental sığır ırkı verim özellikleri

• Canlı ağırlık: Erkek: 1100 – 1400 kg ; Dişi: 600 – 900 kg
• Cidago yüksekliği: Erkek: 150 – 165 cm ; Dişi: 138 – 150 cm
• Canlı ağırlık artışı: 1350 – 1600 gr/gün          
• Et randımanı: %58
• Süt verimi: 6.500 Lt
• Yağ oranı: %4.2

HOLSTEİN SIĞIR IRKI (SİYAH ALACA)

Görünüm Özellikleri:

• Renkleri Siyah – Beyaz, Kırmızı – Beyaz’dır.
• Siyah ve beyaz kısımların oranı hayvandan hayvana büyük değişiklik gösterir.
• Erkek de dişide boynuza sahiptir.

                
Verim özellikleri

• Hem et hem de süt yönlü beslenebilir. Ama daha çok süt verim yönü ile kabul görür.
• Süt verimi bir laktasyon döneminde 5.000 ile 7.000 litredir. Fakat ıslah yapılmış ve üstün olanları ile yapılmış seçilimler sayesinde 10.000 litre süt verimine rahatlıkla ulaşabilir.
• Cidago yüksekliği 140 ile 155 cm arasında değişmektedir.
• İyi yemlemede günlük ağırlık artışı 800 ile 1.200 gr olabilmektedir.
• Sütündeki yağ miktarı % 3 – 3.5 arasındadır.
• Canlı ağırlığı 600 ile 1.000 kg arasında değişir.
• Siyah-Alaca erkek buzağılar, hızlı gelişmeleri nedeniyle buzağı eti üretiminde kullanılırlar. Bu amaçla bir araya getirilen ve beslenen buzağılar, yaklaşık 14-16 haftalık yaşta 120-180 kg ağırlığa ulaştıklarında kasaba sevk edilirler.
• Beside günlük canlı ağırlık artışı 1000-1400 g arasında değişen bu ırkın erkeklerini 12-15 aylık yaşta kesim ağırlığına ulaştırmak olasıdır.

DOĞU ANADOLU KIRMIZISI (DAK) SIĞIRI

Görünüm Özellikleri:

• Renk kırmızıya yakın sarımsı, kahverengimsi tonlar.
• Bazı hayvanlarda genellikle arka bacakların iç kısımları olmak üzere vücudun değişik
• bölgelerinde beyaza kadar değişen açık renkler görülebilir.
• Tırnaklar koyu gri, boynuzlar sedef veya gri renkte uçları siyah'tır.
• Erkek ve dişileri boynuzludur. Genelde hilal şeklindedir.
• Boynuzlar 11 - 22 cm uzunluktadır.
• Sürü ve annelik içgüdüsü çok iyidir.
• Sürü halinde merada yönetilmeleri kolaydır. Kapalı alanlarda hırçınlaşabilirler.
• Çok kötü iklim ve çevre şartlarına dayanıklıdırlar.

Verim Özellikleri:

• Canlı ağırlık: Erkek: 393 kg ; Dişi: 323 kg
• Cidago yüksekliği: Erkek: 118 cm ; Dişi: 109 cm
• Canlı ağırlık artışı: 847 gr/gün
• Karkas randımanı: %57.6
• Doğum yaşı: 18 - 60 ay
• Doğum kolaylığı: %91.1 (Çok kolay)
• Sürü doğum oranı: % 86.7
• Laktasyon süresi: 205 gün
• Süt verimi: 939 - 2247 Lt
• Süt yağı: % 3.45

GÜNEY ANADOLU KIRMIZISI (GAK) SIĞIRI

Görünüm Özellikleri:

• Sarıdan kırmızıya ve kahverengine kadar olan renklerde görülür.
• Deri siyaha yakın kahverengidir.
• Boynuzlar siyah'a yakın koyu gri renktedir.
• Buzağılar Tarçın renginde doğarlar.
• Genel olarak burun etrafında vücut renginden daha açık bir halka vardır.
• Bacakların iç yüzeyleri, memeler ve karın altı vücut'a nazaran daha açık renktedir.
• Erkek ve dişileri boynuzludur. Genelde hilal şeklindedir.

Verim Özellikleri:

• Canlı ağırlık: Erkek: 610 kg ; Dişi: 381 - 482 kg
• Cidago yüksekliği: Erkek: 130 - 157 cm ; Dişi: 116 - 155 cm
• Laktasyon süresi: 101 - 482 gün
• Süt verimi: 1875 - 4675 Lt/Laktasyon
• Süt yağı: % 2 - 4.6
• Doğum ağırlığı: Erkek: 18.5 - 35 kg ; Dişi: 16 - 27.5 kg

BROWN SWISS SIĞIR IRKI (MONTOFON-ESMER)

Görünüm Özellikleri:

• Sırt boyunca uzanan ve ester çizgisi olarak tanımlanan açık renkli bir bölge vardır.
• Esmer ırkın rengi gümüşi griden siyaha yakın koyu kahve ve koyu kül rengine kadar değişir.
• Burun ucu açık renktir.

Verim özellikleri

• İyi bir bakım ve besleme ile günde 800 - 1000 g canlı ağırlık artışı sağlarlar.
• Bir laktasyon döneminde süt verimi 5000 - 6.000 lt’dir
• Erkeklerde canlı ağırlık 600 - 700 kg.
• Süt ve et verimi yönünden kombine bir ırkdır.
• Yıllık süt verimi 3500- 4000 kg dır.
• Sütteki yağ oranı %3.8 civarındadır.
• Montofonlar diğer kültür ırklarına göre güç şartlara daha dayanıklıdırlar