GANGRENLİ PNÖMONİ-ASPİRASYON PNÖMONİSİ

GANGRENLİ PNÖMONİ-ASPİRASYON PNÖMONİSİ

Koyun hastalıkları Hikmett  

     GANGRENLİ PNÖMONİ-ASPİRASYON PNÖMONİSİ

  Akciğer dokusunun kokuşma bakterileri etkisiyle nekroze olmasıdır. Genellikle istenmeyen maddelerin akciğere kaçması ve doğumda yavrunun suları tutmasıyla ortaya çıkar.


           Etiyoloji

   Hayvanlara ilaç verilirken dilin tutulması, hayvanın hareket etmesi bağırması, sondalama sırasında sondanın trahea'ya girmesi veya hayvana ağızdan ilaç verirken fazla zorlanması özefagusun tıkanması durumunda hayvanın aldığı yemin ve içtiği suyun mideye gitmeden akciğere gitmesi. Sulu ve yakıcı olmayan ilaçlar gangrenden çok akciğer hiperemisine yol açar. Fakat hayvanlara ilaç verirken ağızda birikmiş gıda parçası varsa,bunlar ilaçları akciğere götürüp sürünmesine yol açar ve gangren oluşur.


          Semptomlar

    Semptomlarda en önemli şey iyi bir anemnazın alınmasıdır. Ağızdan zorla ilaç verildiyse verildikten sonra hayvanın şiddetli bir şekilde öksürüp öksürmediği, solunum güçlüğü gösterip göstermediği sorulur. Bunları takiben aniden şiddetli ve nöbet şeklinde öksürük, öksürük sonunda hızlanma ve durgunluk gibi belirtiler dikkati çeker. Akciğerde oskültasyonda yaş hırıltılar duyulur daha sonra hırıltılar kuru özellik alır 2 gün içerisinde beden ısısı yükselmeye başlar.  Damarlarda dolgunluk dikkati çeker. Perküsyonda akciğerlerin orovental bölgelerinden başlamak üzere kaududorsale doğru genişleyen bir matlık saplanır. Daha sonra hayvan öksürdükten veya şiddetli solunum yaptıktan sonra çıkan solunum havası fena kokuludur. Burundan kötü kokulu kahverengi grimsi renkli ve koyu kıvamda akıntı gelir. Akciğerde kavernler ( boşluk) oluşmuştur. Perküsyonda çatlak testi sesi alınır.

         

Buzağıda aspirayon pnömonisinden dolayı durgunluk- Sığırda ise gangrenleşmeye başlayan burun ucu 

         Tanı

   Hastalığın ortaya çıkmasında en büyük etken ilaçların yanlış yutturulmasıdır. Tanıda en önemli faktör anemnaz olup, solunum havasının ve burundan gelen akıntı kokusu, kıvamı renginin değişik özellikte olması yeterlidir. Burun akıntısı %10'luk KOH veya NaOH solüsyonları içerisinde kaynatılıp distile suyla sulandırılır santrifüje  edildikten sonra mikroskop altında muayenesi yapılırsa plastik akciğer iplikçilerinin görülmesi tanıyı kolaylaşır.



          Otopsi 

     Otopside akciğerlerin orovental loblarında esmer, koyu siyah renkte, kesit yüzünde sulu, yağlı, irinli bir kitle göze çarpar. Kavern oluşumları dikkati çeker.

       

Gangrenleşmesi tamamlanmış akciğerin, karaciğer kıvamı ve rengi alması

Kabuklanma ve gangrenleşmeye başlayan akciğer (Kuzu) 

         Sağaltım

    Öncelikle hasta hayvanların havadar, hijyenik ve havanın iyi olduğu yerde istirahate alınır. Daha sonra geniş spektrumlu antibiyotik ve sülfonamidler verilir. Öte yandan trahea içine antibiyotik solüsyonlar enjekte edilebilir (penisin gibi). Bazı durumlarda ayrıca kardiyotonik uygulanabilir. Fakat hastalarının sağaltım şansı oldukça düşüktür. A ve C vitamini destekleyici olarak kullanılabilir.

ŞARBON HASTALIĞI -ANTHRAX

ŞARBON HASTALIĞI -ANTHRAX

sığır hastalıkları ADMİN1  

Şarbon, özellikle sığır, koyun, keçi, deve gibi ot yiyen hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır. Antraks olarak da bilinen şarbon hastalığı ülkemizde çoban çıbanı ve karakabarcık gibi isimlerle anılmaktadır.
                   

ETYOLOJİ 

Hastalığın etkeni olan Bacillus antchracis 1- 2x3-8 mikrometre boyutlarında aerobik (veya fakültatif), Gram pozitif, hareketsiz, sporlu ve kapsüllü bir mikroorganizmadır. Spor formu fiziksel ve kimyasal etkenlere karşı son derece dirençli olup doğa koşullarında 50-60 sene canlılığını ve enfektivitesini muhafaza edebilir

BULAŞMA

 Hayvanlar mikrobu aldıktan 2-3 gün sonra hastalanırlar. İştahsızlık, sendeleme, ayakta duramama, solunum güçlüğü, titreme, yüksek ateş başlıca belirtileridir. Koyun ve keçiler belirtilerin ortaya çıkmasından çok kısa bir süre sonra hemen ölürler. Sığırlarda yukarıdaki belirtilere sancı, kan işeme ve ishal de eklenir ve bir hafta içinde ölürler. Ölen hayvanların, ağız- burun ve anüsünde kan izleri veya kanlı bir sızıntı bulunur. Kesilen hayvanların kanı siyah renktedir ve pıhtılaşmaz. İnsanlar hasta hayvanları kesip yüzmek, etini yemek veya bu hayvanların deri ve yünlerini işlemek suretiyle hastalığa yakalanırlar.

Sindirim sistemi ile: Bulaşık ot, su, yem gibi gıdaların ağız yolu ile alınması ile olur. Solunum yolu ile: Hayvanlarda nadir görülen bu bulaşma şekli insanlarda sporların, hayvan postu, kıllar, yün ve yapağı ile gerçekleşir.

Deri yolu ile: Deride oluşan çeşitli portantrelerden (ısırma, kırpma, sıyrık, çizik v.s.) etkenin girmesiyle olur. İnsanlar ise kontamine et, kan, temas yolu ile hastalığı alırlar. Kan emici ve sokucu sinekler de bu yolla enfeksiyonu bulaştırabilir.

                     

SEMPTOMLAR 

İnkübasyon periyodu, hayvanın türüne, direncine, vücuda giren etkenin miktarına, virülansına ve etkenin giriş yoluna göre değişmek üzere 1-14 gün arasındadır. Hastalık koyun ve keçilerde perakut ve akut bir seyir izleyerek 2-4 gün içinde ölümle son bulur. En fazla titreme, sendeleme, solunum güçlüğü, kan işeme ve doğal deliklerden kan gelmesi, boğaz altında ve vücudun diğer yerlerinde ödemler, nekrozlar, deride pustüller gibi klinik bulgular görülür. Sığırlarda tablo daha az belirgin olmakla birlikte koyun ve keçilere benzer. Hastalık insanlarda, deri şarbonu, akciğer şarbonu ve ender olarak görülen bağırsak şarbonu olarak üç ayrı şekilde görülür.

Deri şarbonu; papül, vezikül ve püstülle karakterize üzerinde siyah bir kabuk bulunan nekrotik ülserler şeklinde görülebileceği gibi, bağ dokusu, boyun, göğüs ve göz kapaklarının deri altı dokusunda ödemler ve bu ödemli alanın üstünde vesikülle karakterize bir şekilde de görülebilmektedir.

Akciğer şarbonu; özellikle hayvan yünleri ve kıllarıyla uğraşanların sporları solumasıyla meydana gelmektedir. Ağır bir hemorajik bronko -pnömoni ile karakterizedir. 

Bağırsak şarbonu; genel durum bozukluğu ve şiddetli bir gastro -enteritis ile karakterizedir. Tanı koymak güç olduğundan dolayı kurtuluşu yok gibidir. Bu klinik formların birisinde etken kana karışıp septisemi yaparsa hastalık öldürücü bir hal alır. Menenjitin de görüldüğü vakalar mevcuttur.

TEŞHİS 

Klinik Teşhis: perakut seyreden olgularda, çok az ve yetersiz klinik belirtiler nedeniyle teşhisi zordur. Çünkü ani ölüm yapabilen ve yakın semptom gösteren yanıkara, basiller ikterohemoglobinuru, pastörellozis, leptospriosis, piroplasmosis, klostridyal infeksiyonlar ile karıştırılabilir. 

Laboratuvar Muayeneleri; Laboratuvarlara hasta veya ölen hayvandan 3 -4 adet kan frotisi, steril bir pamuğa emdirilmiş kan, 

TEDAVİ

 Hasta hayvanın uygun tecrit yerine alınması koyun ve keçiler ani olarak öldükleri için tedaviye yetişilemez. Sığır ve atlar veteriner hekim tarafından uygun bulunan ilaçlarla tedavi edilebilir. Ancak bulaşmayı önlemek ve çevreyi kirletmemek için gerekli önlemler alınmalıdır.

KOYUNLARDA DELİBAŞ HASTALIĞI (Coneurus Cerebralis)

KOYUNLARDA DELİBAŞ HASTALIĞI (Coneurus Cerebralis)

Küçükbaş hastalıkları ADMİN1  

Koyunlar, keçiler, kuzular ve oğlaklar bazı durumlarda sinirsel belirtiler gösterirler. Bu belirtiler iştahsızlık, durgunluk gibi birçok hastalıkta görülebilecek olan genel belirtiler gösterir.

Halk arasında delibaş hastalığı olarak bilinen ve küçükbaş hayvanlarda beyine yerleşerek ekonomik kayıplara neden olan Coneurus Cerebralis adlı parazitle gerçekleşir.

Hastalığı Nedeni:

Delibaş hastalığının etmeni coenurus cerebralisdir ve çoğunlukla beyinde larva olarak yerleşirler. Olgun şekli köpeklerin bağırsaklarında şerit şeklindedir.

                                      

Hastalığı Belirtileri:

Delibaş hastalığına tutulan koyunlar başlarını öne ve yana düşük tutarlar. Başlarını duvara, yemliğe dayarlar. Bir daire etrafında yürürler. Gözleri görmez, başlarını çarpar ve düşerler. İştahları azalır ve günden güne zayıflarlar.

Hastalığı Tedavisi

Korunma için çoban köpeklerinin düzenli olarak barsak şeritlerine karşı ilaçlanması gerekir. Ayrıca kesilen delibaşlı hayvanların başları köpeklere verilmez. Bulaşık kafalar yakılmalı ya da gömülmelidir. Başıboş köpekler öldürülür.

Delibaş hastalığına yakalanan koyunların sağıtım olası değildir. Hayvanlar zayıflamadan kasaplık olarak değerlendirmelidir

BABESİA-PİROPLASMOZ-SITMA

BABESİA-PİROPLASMOZ-SITMA

sığır hastalıkları Hikmett  

         BABESİA-PİROPLASMOZ-SITMA

   Evcil hayvanlarda bagaj ya familyasına bağlı protozoonlar tarafından meydana getirilen ateş,anemi, hemoglobinüri, ikterus, hemoglobinemi ile karakterize  bir hastalıktır.Kan emen keneler aracılığı ile bulaşır genellikle ilkbaharın sonu yaz ve sonbaharın ilk aylarında görülür.


      Etiyoloji
     
    Hastalık eritrosit içerisinde yerleşen protozoonlarla oluşur. İneklerde ve mandalarda en sık görülen türleri babesia bovis ve babesia bigemina, koyun ve keçilerde ise babesia ovis ve babesia motasi, köpeklerde babesia canis kedilerde ise babesia felis, kanatlılarda babesi pullorumdur. genellikle eritrositlerin içerisinde çift armut görüntüsü verirler tek armut görüntüsü görülür bazıları ise dar açılıdır.
 

       Bulaşma
 
    Hastalık sıcak ülkelerde oldukça fazladır. Koyun at ve domuzlarda rhipicephalus türleri sığırlarda boophilus,ixodes; atlarda hyalomma ve dermacentordur.etken kan emen keneler yardımıyla kana bulaşır daha sonra sindirim sistemi kanalında serbest hale geçerek bağırsak epitellerine gider ve orada çoğalır. Daha sonra ovaryuma geçer ondan Keneleri ile enfekte edilir tükürük bezlerinde ise çoğalmalara devam ederek tükürük salgısında toplanır. Daha sonra ikinci ara konakçıdaneritrosit içerisine girer ve bölünerek çoğalır burada çift armut şeklinde görülür. Hayvanlar 6 ay boyunca portür kalırlar.



         

                                        Kenenin yasam döngüsü

                                Hayvanlarda görülen bazı kene türleri

     
                                         Hyalomma türleri

 

   Semptomlar


     a) Sığırlarda: Hastalık daha çok irlkbaharın sonları ve sonbaharın başlangıcı ne kadar sürer kuluçka süresi 2-3 haftadır. Subakut enfeksiyon daha çok gençlerde görülür. Yüksek ateş yani 41 dereceye kadar ateş. hayvanda belirgin iştahsızlık,zayıflık, rumen hareketlerinde azalma,süt veriminde düşme, solunum ve nabız frekansı yüksektir. Konjuktivalar ve mukozalar tuğla kırmızı rengini alır daha sonra bu renk soluklaşıyor ve anemik hal alır en sonunda ise sarılık meydana gelir. Mukozalarda peteşiyal kanamalar hemoglobin idrarda kırmızı renk ve köpüklü durum. Gebelerde abort  görülebilir. Bazen hayvanlarda koordinasyon bozukluğu ve paralizler görülebilir.
 
    
    b) Atlarda: Hastalıkta kuluçka süresi 7-21 gündür. Hayvanlarda yere yatma ve yerden kalkamama iştah ortadan kalkmıştır. Beden ısısı 40-41,5 dereceye kadar çıkar. yüksek olan Ateş daha sonra düşer baş karın altı ve eklemlerde ödemler meydana gelir. Mukozalar solgun ve ikteriktir.

     c) Koyunlarda: sıvılardaki semptomlara benzer semptomlar görülür yalnız burun akıntısı ve öksürük  görülebilir mortalite oranı %50 dir.
     
         

   
                                  Sığırda kanlı akıntı gelmesi

                                  Keçi'de mukuza'da ikterik(sarılık)

                                          Sığırda kene yapışması



       Klinik patoloji

    Froti çekilen kanda giemsa boyasıyla anemik tablo ve değerler  hesaplanır. Yada kanda protozoon etkeninin görülmesi.



          Otopsi

    Akut olaylarda belirgin sarılık ve kaşeksi görülür. Dalak büyümüş şişmiş ve yumuşamıştır. Karaciğer aşırı şekilde büyümüş,rengi koyulaşmış safra kalınlaşmış safra salgısı granül halini almıştır. Epikard altında ve endokardta ekimotik kanamalar,perikardial kesede miktarı artmıştır, kanlı bir sıvı bulunur.

   
                              Karkasta oldukça belirgin bir sarılık



           Tanı
  
   Klinik semptomlar otopsi bulguları karaciğer ve böbrekteki lezyonlar tanıda yardımcı olur fakat kesin tanı için giemsa boyamada etkenleri görmekle muayene konur.
   
                          Kan frotisinde çift armut şekli
                   

 

         









     
         Ayırıcı Tanı


   Enzootik hematüriden farkı şiddetli hemorajik anemi vardır hematüride devamlıdır. İdrar,irin bakterileri ve hemoglobin içermez. Piyelonefiste erginlerde görülür, hafif ateş ve sık sık sancılı işeme vardır.Rektal muayenede böbreklerde ağrı büyüme ve üreterde kalınlaşma vardır. Basiller hemoglobinüride idrarın rengi koyu kahve renginde ve içinde hücre bulunmaz. Leptospiroziste sağılan hayvanların sütleri portakal sarısı rengine döner meme loblarında yumuşama vardır idrarda hemoglobin bulunur vücudun kılsız bölgelerinde sarı renk ortaya çıkar. Theileriazisde kan işeme yoktur anaplazmozis ise oksitetrasiklinlere karşı iyi cevap verir. Kronik bakır zehirlenmesinde ateş yoktur methemoglobinüri gözlenir. Puerperal hemoglobinüride Ateş yoktur kanda fosfor düzeyi çok düşmüştür frotide protozoer etkenlere rastlanmaz. Atlarda enfeksiyon anemi hastalığı ile karışabilir at vebası trypanosoma ile karışabilir.




        Sağaltım

 
     Acaprin,babesan,piroparv ve piroplasmin gibi ilaçlar kullanılır. Acaprin sığırlara 2cc/100kg s.c yolla verilir. Sadece 2 defa uygulanır. Babelin %7'lik solusyonda 3.5 mg/kg ve imidocarb 1-2 mg/kg dozda uygulanır.Bütün hayvanlarda gecerlidir. Ekstradan Demir kalsiyum üre soya fasulyesi küspesi pamuk tohumu küspesi verilebilir.


     
        Korunma

    Korunmada kenelerle Savaş ön planda olmalıdır. İlkbaharda havalar ısınmaya başladığı dönemlerde ahırlarda ve meralarda kene dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Banyo yıkama ve püskürtme yöntemleri kullanılır. Kene bulaşmayan mera tercih edilmelidir ve koroyucu aşılar yapılmalıdır.Sürü bazında iç ve dış parazit ilaçları yapılmalıdır.
 İvermectin ve flumetrin gibi ilaçlar kullanılabilir.
 

Yüksek Dağ Hastalığı( Sığır ve koyunlarda)

Yüksek Dağ Hastalığı( Sığır ve koyunlarda)

sığır hastalıkları Hikmett  

   YÜKSEK DAĞ HASTALIĞI 

   Yüksekliği fazla olan bölgelerde meraya çıkarılan hayvanlarda görülen bir hastalıktır. Eritrosit ve hemoglobin sayısında artış gözlenir. Buna bağlı olarak kalp yetmezliği ve genişlemesi görülür.

 
         Etiyoloji
  Hastalık rakımı oldukça yüksek olan bölgelerde görülür. Bunun en büyük sebebi ise oksijen yetmezliğidir. Hayvan uyum sağlamak için oksijene ihtiyaç duyar. Anemi,akciğer yetmezliği veya hipoproteinemi ve kalp yetmezliği gibi durumlarda hayvanlarda bilirubin miktarı ve üre miktarı artar. Buna bağlı olarak ensefalopati oluşur.


      Semptomlar
  Hareket etme isteği neredeyse ortadan kalkar,hayvan kısa sürede zayıflar,ön ayakları vücuttan ayrı tutar. Boğaz ve çevresi karın altı buralarda ödem oluşur. Vena jugulariste dolgunlaşma ve pozitif ben nabzı ortaya çıkar. Solunum sayısında artış ve dispne tablosu ortaya çıkar. Akciğerde amfizem vardır ve yaş raller görülür. Taşikardi ve amfizem oskultasyonda şiddetlidir.


        Tanı
  Hayvanların yüksek yerlere çıkarıldıktan sonra kalp yetmezliği, perikarditis travmatika endokarditisle karışır. Farkı ise kalp muayenelerinde anlaşılır.


       Sağaltım
   Hayvanlar hemen aşağı indirilmelidir. Sekonder enfeksiyon olasılığına karşı antibiyotik kullanılır. Rakımı düşük olan yerlerde otlatılması çabuk iyileşme vardır.


         

 

Çene altı ödem 

BRUSELLOZİS (BULAŞICI YAVRU ATMA HASTALIĞI)

BRUSELLOZİS (BULAŞICI YAVRU ATMA HASTALIĞI)

sığır hastalıkları ADMİN1  

BRUSELLOZİS (BULAŞICI YAVRU ATMA HASTALIĞI)

Hayvancılık ,ülkemizin geçim ve beslenme kaynağıdır. Sığırlarda her yıl yavru atımı sebebiyle milyarlarca lira ekonomik kayıp meydana gelmektedir. Bu hastalık nedeniyle hem ülkemiz, hem de yetiştiricilerimiz büyük zarar görmektedir. Bu hastalıkların başında Brusellozis hastalığı gelmektedir. Brusellozis (Brusella Abortus Bang) veya bulaşıcı yavru atma hastalığı adıyla bilinir.


Hastalık mikropla bulaşır  atık yavru, yavru zarı ve sıvıların hayvan yemlerine, mera otlak ve içme sularına karışması ve bunların hayvanlar tarafından alınmasıyla bulaşır. Ayrıca, hastalığa yakalanmış hayvanlar, süt, üreme organından gelen akıntı, idrar ve dışkı ile çevreye bol miktarda mikrop saçarak hastalığın yayılmasına sebep olurlar. Aynı zamanda satın alınan hastalıklı bir ineğin sağlıklı bir sürüye girmesiyle hastalık  yayılır.

Hastalık, yavru atılıncaya kadar gebe ineklerde her hangi bir klinik bulguya rastlanmaz. Ancak atıktan sonra yavru zarının içerde kalması ve vajen akıntısı dikkati çekebilir. Hayvanlarda en belirgin bulgu, yavru atmalarıdır. Hastalığa yeni yakalanmış hayvanların hemen hemen yarısına yakını yavru  atar. Bu oran bazı sürülerde daha da çok olabilir. Atıklar gebeliğin 6-7-8. aylarında meydana gelir.

Hastalığın yayılmasını önlemek için neler yapılmalıdır?
 Yavru atan ana hayvanlar esas sürüden, bulunduğu ahırdan ayrılarak uzak bir yerde 3-4 hafta sağlam hayvanlardan ayrı tutulmalıdır. Atık yapmış hayvanlar üreme organı  akıntısı, idrar, dışkı, atık yavru, yavru zarı ve sıvıları ile bulaşık yerler, ahır zeminleri topraksa 10-15 cm kazıttırılarak; şayet betonsa, tüm gübre  ve yataklıklar toplanarak, ahırdan uzak bir yerde iyice yakılır. Ahırda tüm temizlikler yapıldıktan sonra etkili bir ilaçla ahır ve yemlikler dezenfekte edilir. İlaçlanan ahırlar en az 10-15 gün boş bırakılır ve ilk ilaçlamadan sonra ikinci kez tam bir ilaçlama daha yapılır.
                      

HASTALIĞIN TEŞHİSİ NASIL YAPILMALI?
Hastalığın teşhisi atık yavru ve yavru zarı mümkün olduğu hallerde taze ve bütün olarak laboratuvara gönderilmesi veya hayvanlardan alınan kanların muayenesi ile yapılır. Hastalığın ilaçla tedavisi ekonomik yönden pratik değildir. Bunun için hastalığın kontrol altına alınabilmesi için hijyenik tedbirlerin yanında, şu hususlara özen gösterilmelidir.
Hayvan yetiştiricileri hastalık hakkında yeterli bilgiye sahip olmalı; sürüye dışardan kontrolsüz, muayenesiz ve hastalıklı hiçbir hayvan sokulmamalıdır. Hayvanlar belli aralıklarla kan muayenelerine tabi tutulmalıdır. Hasta boğa ve mikroplu spermaların kesinlikle kullanılmaması gereklidir. Ahırların ve buralarda bulunan her türlü malzemenin belli zamanlarda ilaçlanması şarttır. Dişi buzağılar ilk olarak 3-8 aylık iken daha sonra senede bir defa Brusella aşısı ile aşılanmalıdırlar. Aşılanma ile hayvanlar hastalığa karşı daha dayanıklı olur.
Brusellozis hastalığı, hastalıklı hayvanların çiğ sütlerini içen veya bu mikroplu sütlerden yapılan taze peynir, krema ve tereyağ gibi gıdaların yenilmesi ile insanlara geçer. İnsanlarda dalgalı ateş, terleme, halsizlik, uykusuzluk, iştahsızlık, baş ve eklem ağrıları görülür.
                           

HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Hastalıktan korunmak için süt ürünleri hazırlanmadan önce, sütler iyice kaynatılarak mikroplar öldürülür. Kaynatılmış sütlerden yapılan süt ürünleri hastalık kaynağı oluşturmaz.
İnsan Brusellozisinde en etkili korunma çaresi, hayvanlarda hastalığın mücadelesi ile mümkündür. Hastalığa yakalanan kişiler hemen bir hekime baş vurmalıdır.

TIRIS HASTALIĞI(SCRAPİE)

TIRIS HASTALIĞI(SCRAPİE)

Koyun hastalıkları Hikmett  

   

TIRIS HASTALIĞI(SCRAPİE)

 

  Koyun ve keçilerde santral sinir sistemi hastalığıdır.Ensefalopatiye ve kaşıntıya sebep olur bulaşıcıdır.Hastalık BSE ile benzerlik gösterir. Sığır,katır,vizon geyik gibi hayvanlarda da görülür.

     

     Etiyoloji

 Hastalığın etkeni; konakçının normal prion proteini ile reaksiyona giren ve inaktivasyona dirençli anormal bir prion proteindir.Hastalıkta horizontal ve vertikal naklin mümkün olduğu, anneden yavruya doğumdan önce ya da sonra bulaşmanın şekillenebileceği saptanmıştır. Doğumdan sonra (horizontal) bulaşmada; plasenta, fötal membranlar ve sıvılar yoluyla çevre bulaşması sonucu hastalık yayılabilmektedir. Enfekte hayvanların sindirim sistemlerinde bulunan prion proteinin de enfeksiyona neden olabileceği konusunda  bazı kanıtlar bulunmuştur. Epidemiyolojik bulgular bazı sürülerde görülen hastalığın aşı orijinli olduğunu bildirmiş olup, koyun beyni ve meme bezinden hazırlanan mycoplasma aşısı uygulamalarından sonra sürülerde scrapie insidansının arttığı belirlenmiştir. Ayrıca rezervuar olarak insektlerin de rol oynayabileceği, laboratuvar şartlarında scrapie etkeninin fare, hamster, rat, mink, gerbil, sığır ve bazı maymun türlerine inokulasyonla bulaştırılabildiği kaydedilmiştir. 

  

     Semptomlar

Hasta hayvanlarda aşırı duyarlılık ve kaşıntı vardır.Sinirsel bozukluklar belirgindir.Koyun ve keçilerde yapağı kalitesini bozar ve dökülmelerine sebep olur.Buunla birlikte aşırı kaşıntı vardır bundan olayı yeme yiyeme durumu olup hayvanda aşırı bir salya artışı söz konusudur.Kaşıntı fazla olduğu için hayvan o bölgeye bir temas uygular kanamalara sebep olur.Bununla birlikte horu yürüyüşüne benzr bir yürüme şekli vardır.Morbidite %2-3 mortalite ise %100 dür.

  

      Nekropsi

Makroskobik olarak herhangi bir anomali görülmez.Patoloji muayenesinde gri maddede bir azalma söz konusudur.

      Karıştığı hastalıklar

Kuduz,yalancı kuduz,visna,borna,listeria,uyuz ile karışabilmektedir.

      Tedavi

İhbarı mecburi bir hastalıktır.Hayvan kesime sevk edilip ağıl temizliği iyi yapılmalıdır.Etkin bir tedavisi yoktur.

 

      Proflaksi

 Hastalığın varlığının uygun teşhis yöntemleriyle saptanması,Preklinik dönemde enfeksiyonun varlığının belirlenmesi,Konakçıların duyarlılığının belirlenmesi amacıyla scrapie genotipleme testinin uygulanmasının gerekliliği saptanmıştır.Scrapie’de kontrol ve eradikasyon konusunda yapılan uygulamalar ülkeden ülkeye büyük değişiklikler göstermektedir. Bazı ülkeler, sadece enfekte sürüleri değil, hastalığa maruz kalan hayvanlar dahil tüm sürüyü kapsayan geniş depopulasyon tedbirleri kullanmış, bazı ülkeler ise sürü depopulasyon programları, sertifikasyon programları ve genetik kontrol programları uygulamışlardır. Genel olarak hastalığın kontrolü amacıyla; Tüm klinik olaylar ötanazi edilmeli ve karkaslar imha edilmelidir. Ajanın doğal inaktivasyonu için gereken kesin süre bilinmediğinden altlıklar tamamen imha edilmeli ve kontamine malzemeler %0.5 sodyum hipoklorid ile dezenfekte edilmelidir.  

                          koyun ve kuzularda belirgin tüy dökülmesi

                                                                                                                                                                   

                            kuzularda boyunda tremor ve koyunda ağız çevresinde uyuz benzeri yapılar

                                                  Kıl dökülmesi